CIEPLICKI RÓD SCHAFFGOTSCHÓW

Schaffgotschowie byli jednym z najważniejszych rodów wywodzących się ze śląskiego rycerstwa. Ich przodkowie wywodzili się z Niemiec z Frankonii. Ich pełne nazwisko w języku niemieckim brzmi: Grafen Schaffgotsch genannt Semperfrei von und zu Kynast und Greiffenstein, Freiherren von Trachenberg. Przybyli oni na nasze tereny w XII w. wraz z księżną śląską św. Jadwigą, żoną księcia Henryka I Brodatego. Nazywali się wówczas Schaff (Schoff), co po niemiecku znaczy owca, i dlatego właśnie w ich herbie pojawiło się to zwierzę.

Jednym z najważniejszych Schaffów był Gotsche II Schoff, który żył na przełomie wieku XIV i XV związany z dworem księcia Bolka II Świdnickiego. Pod koniec XIV w. był posiadaczem połowy Cieplic. Po jego śmierci księstwem świdnicko-jaworskim dożywotnio zarządzała jego żona Agnieszka, a gdy umarła, w 1395 r., przeszło ono we władanie króla czeskiego. Starostą Śląska w imieniu króla czeskiego był wówczas Benesz z Chuśnik, który włączył Gotsche II Schoffa do swojej rady baronów. Później Gotsche wszedł w posiadanie całych Cieplic. W 1401 r. pozyskał zamek Chojnik, który przebudował na swoją siedzibę rodową, a w 1403 r. sprowadził z Krzeszowa cystersów. Według legendy pod wielką lipą, w której miejscu stoi teraz kolumna św. Trójcy przy kościele Św. Chrzciciela, Gotsche podpisał akt fundacyjny dla klasztoru cystersów w Krzeszowie. To właśnie od imienia Gotsche II Schoffa powstało później nazwisko Schaffgotschów. Gotsche był twórcą potęgi rodu i wielkiego majątku rodziny. Sprowadzając cystersów do Cieplic rozwinął istniejący tu już kurort. Gotsche był protektorem cystersów. W 1526r. Saffgotschowie przeszli natomiast na protestantyzm. Na przełomie XVI i XVII w. bardzo ważną i znaczącą postacią na Śląsku był Hans Urlyk Schaffgotch – pan na Chojniku, w Cieplicach, Gryfowie, Kowarach i Żmigrodzie. W czasie wojny trzydziestoletniej dowodził śląskim pospolitym ruszeniem. Niezbyt sprzyjał cystersom ze względu na swoje ewangelickie wyznanie. Hans Urlyk ożenił się z piastowską księżniczką Barbarą Agnieszką. Dzięki temu małżeństwu połączyły się rody Schaffgotschów i Piastów. Schaffgotsch był przez to spokrewniony z ostatnim władcą piastowskim i ostatnim Piastem księciem Jerzym Wilhelmem. Potęga Schaffgoschów dzięki temu jeszcze bardziej wzrosła. W 1618 r. wybuchła wojna 30-letnia, w czasie której zmarła żona Hansa, Barbara Agnieszka. Z tego związku pozostała szóstka dzieci, pięciu synów i jedna córka, które były po mieczu Schaffgotschami, a po kądzieli Piastami. Ich potomkowie żyją do dzisiaj w Niemczech. Dzieci Hansa zostały zabrane do Czech i zrekatolizowane. Jeden z synów wybrał karierę w polskiej armii, a najstarszy Krzysztof odziedziczył i odzyskał część majątku: dobra chojnickie i gryfowskie. Natomiast córka Hansa, Elżbieta, wyszła za polskiego magnata Jakuba Weihera, który na Pomorzu założył miasto Wejherowo, a ona ufundowała tam kościół. Wnuk Hansa Urlyka Johann Anton Schaffgotsch, urodził się w 1675 r. W tym samym roku spalił się zamek rodowy Chojnik i umarł jego krewny książę Jerzy Wilhelm, ostatni Piast. Jerzy Wilhelm miał siostrę Karolinę, która zmarła dopiero w 1707 r. Najbliżej z nią spokrewniony był Johann Anton Schaffgotsch, wnuk Barbary Agnieszki i Hansa Urlyka Schaffgotscha. Od cesarza Johann Anton Schaffgotsch otrzymał przywilej połączenia herbów Piastów i Schaffgotschów, które do dzisiaj są widoczne np. na Pałacu Schaffgotschów w Cieplicach. Schaffgoschowie stali się od tej pory depozytariuszami całych dziejów Piastów, jako ich potomkowie i są nimi do dzisiaj. Johann Anton Schaffgotsch otrzymał tytuł hrabiego Rzeszy, scalił czternaście majątków Schaffgotschów i stworzył fideikomis chojnicki, do którego opracował regulamin. Stworzył też Bibliotekę i umieścił ją w pałacu w Sobieszowie. W 1740 r. Śląsk został zajęty przez Prusy. Hrabia stracił majątek, tytuły i przywileje. Pojechał do Berlina w 1741 r., złożył hołd królowi pruskiemu. Zmarł w 1742 r. zmarł. Rodzina znów musiała przez lata odzyskiwać utracone majątki. Ostatnim z ciekawszych przedstawicieli rodu Schaffgotschów, żyjący na przełomie XIX i XX w., był hrabia Fryderyk. Miał on dużo imion: Fryderyk Gotard Maria Franciszek de Salezy Karol Leopold Ludwik. Zarządzał całym majątkiem Schaffgotschów jako ostatni. Na jego czasy przypadły aż dwie wojny światowe, wielki kryzys i początki komunizmu. Gdy wybuchła II wojna światowa syn Fryderyka Fritz, w wieku 19. lat, musiał jechać na wojnę i został zabity przez polskich żołnierzy. W 1940 r. jego ciało zostało ekshumowane, przewiezione do Cieplic i złożone w krypcie rodzinnej w kościele św. Jana Chrzciciela. Był to ostatni pogrzeb w krypcie Schaffgotschów. Hrabia Fryderyk przeżył wojnę. W lutym 1945 r. wyjechał z Cieplic i zmarł w Niemczech w 1947 r. Miał trzy córki i dwóch synów. Ich potomkowie do dzisiaj odwiedzają Cieplice i modlą się za spoczywających w krypcie rodzinnej przodków.